HOME | POLSKI | |||||
BIOGRAFIA | ||||||
LITOGRAFIA | LINKI | |||||
O Litografii Przedruk anastatyczny Kolor w grafice - wprowadzenie Kolor w grafice Świat barw Litografia czarno-biała |
||||||
OBIEKTY | ||||||
DYDAKTYKA | ||||||
STUDIO WW | ||||||
KONTAKT | ||||||
PODRĘCZNIK LITOGRAFII CZARNO-BIAŁEJ 9. Metoda prószenia Zamiast stosowania bardzo pracochłonnej metody punktowania, efekty rysunku półtonowego możemy uzyskać poprzez prószenie gęstym tuszem litograficznym na gładkiej lub groszkowanej powierzchni kamienia. Jeżeli zależy nam na ostrości rysunku lub prósz jest uzupełnieniem metody piórowej lub pędzlowej, to z konieczności wykonujemy go na wygładzonej powierzchni, jeśli stanowi uzupełnienie rysunku kredowego, uzyskany efekt na kamieniu groszkowanym będzie także zmiękczony. Prace wykonane tylko metodą prószu są wyjątkowo lekkie, a przy odrobinie staranności i cierpliwości, wyjątkowo bogate w tonach od bieli do pełnej czerni. Rysunek późniejszej kompozycji najlepiej przekalkować przy użyciu suchego pigmentu, innego koloru niż stosowany kolor tuszu. Nadmiar delikatnie zdmuchnąć unikając rozmazania. Do prószenia używam najczęściej gęstego, czarnego tuszu. Do wykrywania zaprószonych płaszczyzn rysunku używam gumę lekko zabarwioną naturalnym pigmentem np. akwarelą. Ważne jest, aby tęga guma była dokładnie przefiltrowana i nie zawierała zanieczyszczeń mechanicznych. Odbitka wykonana z kamienia zaprószonego gęstym tuszem litograficznym przy użyciu szczoteczki z włosia i gęstej metalowej siatki. Zanim wprowadzimy prósz na powierzchnię kamienia należy sprawdzić jego jakość nad białą kartką papieru. Nadmiar tuszu będzie spadał w postaci większych kropli - dolna część odbitki. Z chwilą, gdy spadająca kropla daje jednakowy, mały punkt, można wykorzystać je w rysunku. Górna część odbitki jest wykonana podczas drugiej fazy prószenia i składa się z drobnych, licznych punktów. Jeżeli użyjemy tuszu gęstego, wielkość spadających kropli na wygładzoną powierzchnię będzie mniejsza i wykorzystanie ich do uzyskania bogatej skali tonów bardziej przydatna. O jakości prószu decyduje prócz wielkości punktu także umiejętność wprowadzenia ich z zachowaniem wymaganej odległości. Dobrze wykonany prósz, nawet tak prostą metodą, nie powinien utworzyć plamy czarnej. Metodą prószu możemy uzupełnić i wzbogacić każdą technikę rysunkową bez względu na rodzaj przygotowanej powierzchni. Metoda uzyskiwania odpowiedniego nasycenia waloru z wykorzystaniem separacji powierzchni gumą arabską. Przed wykonaniem prószenia najjaśniejsze miejsca możemy wykryć, zamalowując je tęgą gumą arabską. Możemy to zrobić pędzlem lub metodą prószenia gumą. Metoda prószenia gumą jest mało precyzyjna, dlatego polecam zamalowywanie pędzlem. Poszczególne tony chronimy przed zatłuszczeniem podczas kolejnej fazy prószenia zakrywając je także gumą arabską. Najważniejsze w tej metodzie jest staranne suszenie kolejnych warstw tuszu oraz gumy. Prószenie możemy przeprowadzić na całej powierzchni lub lokalnie. Ze względu na łatwość strawienia najlżejszych tonów, ewentualny rysunek zawierający duże powierzchnie czarnych plam proponuję wprowadzić rysując na innym kamieniu. Aby uzyskał ostry punkt rysunku proponuję tłoczyć papier tylko w jedną stronę. Separacja gumą w technice prószenia daje możliwość wykonywania bardzo bogatych i precyzyjnych rysunków. Dla lepszej kontroli miejsc zakrytych proponuję roztwór gumy zabarwić. Przykład wykorzystania szablonów do wysłonięcia powierzchni kamienia przed zatłuszczeniem w metodzie prószu. Stosując różnego rodzaju materiały jak: papier, śmieci, siatki, trawy i sznurek możemy wysłonić kamień na dowolnym etapie zaprószenia powierzchni. Kładąc szablon na początku uzyskamy białe miejsca, w trakcie zatrzymamy je w odpowiednim tonie. Uzyskany rysunek negatywowy będzie się charakteryzował zmiękczeniem krawędzi na styku plam. Ze względu na użycie lekkich elementów, służących jako szablon, nie można przyspieszyć procesu suszenia kamienia. Dopiero po całkowitym wyschnięciu tuszu możemy zdjąć wykorzystane elementy. Uzyskany rysunek będzie adekwatny do stanu z farbą. W metodzie prószenia z użyciem gumy arabskiej rysunek wywołujemy po wymyciu poszczególnych warstw gumy. Odbitka XIX a jest przykładem litografii wykonanej w całości metodą prószu z użyciem szablonu gumą arabską. Odbitka ta jest stanem po nadaniu farbą efektu prószenia po bardzo delikatnym spreparowaniu kamienia. Poszczególne etapy odpowiedniego waloru były wykrywane przez zamalowywanie ich gumą, a po wysuszeniu pogłębiane kolejnym prószeniem. Miejsca najwcześniej wykryte gumą w trakcie intensywnego prószenia zostały częściowo rozpuszczone i w efekcie tworzą przypadkowe kleksy. Także w partii tła nastąpiło zlanie się punktów. Płaszczyzna kamienia była wygładzona i wypolerowana. Odbitka pracy z przykładu XIX a po wykonaniu retuszu. Metodą punktowania igłą nastąpiło rozbicie i złagodzenie styku krawędzi niektórych plam. W najjaśniejszych miejscach przypadkowe zabrudzenia i kleksy usunięte przez wyskrobanie nożem. Całość pracy została dodatkowo spreparowana. Preparacja ta "spaliła" część najlżejszych tonów, które powinny pozostać w rysunku. Użyty kamień okazał się za miękki, tym samym zbyt podatnym na trawienie kwasem. Przykład litografii wykonanej na wygładzonej powierzchni średniej twardości kamienia. Rysunek wykonany cienkim piórkiem angielskim został uzupełniony delikatnym prószem. Przy pomocy prószu nastąpiło wymodelowanie światłocieniowe przedstawionych elementów. Wykrywanie poszczególnych walorów zostało wykonane metodą separacji gumą arabską. Odbitka XX b jest stanem z litografii XX a po wykonaniu retuszu. Podobnie jak przykładzie XIX b, retusz polegał na usunięciu skrobakiem i igłą części prószu. Najjaśniejszy fragment jest efektem punktowania płaszczyzny. Ponowne spreparowanie powierzchni spowodowało rozjaśnienie rysunku i zwiększeniem kontrastu światła. « poprzedni rozdział następny rozdział » |
do gory powrót |
design & webmastering Daniel Zagórski |