|
|
PODRĘCZNIK LITOGRAFII CZARNO-BIAŁEJ
6. Przygotowanie kamienia do rysowania
Świeżo przygotowane kamienie wystarczy dokładnie wymyć z resztek materiału ściernego, użytego do szlifowania, wygładzania lub po groszkowaniu. Warto, jeszcze na tym etapie pilnikiem lub grubym papierem ściernym zeszlifować krawędzie kamienia. Dla całkowitej pewności, że kamień pozbawiony jest śladów przypadkowego zatłuszczenia lub zabrudzenia proponuję na powierzchni przemyć go słabym roztworem ałunu (1:100). Na wilgotny kamień wylewamy małą ilość roztworu i watą lub miękką szczotką przecieramy całą powierzchnię. Po upływie 3-5 minut kamień spłukujemy czystą wodą, nie dotykając rękoma powierzchni, ustawiamy kamień pod kątem i suszymy. Po zaznaczeniu formatu rysunku warto zagumować marginesy kamienia. Do gumowania marginesów używamy gęstej gumy, zamalowując je równo gąbką lub pędzlem.
Rysunek powinien być mniejszy od pełnego formatu kamienia. Należy uwzględnić, że płoza musi być szersza niż matryca co najmniej centymetr z każdego boku, oraz że 4- 6 centymetrowy margines pozwoli na bezpieczne postawienie i zatrzymanie płozy na kamieniu podczas tłoczenia. Nie zalecam stosowania płozy szerszej niż kamień, pomimo zeszlifowanych krawędzi kamienia, skóra znajdująca się na płozie podczas odbijania ulega zagnieceniu. Może to spowodować powstanie niedodruków widocznych na odbitce jako jaśniejsze, równoległe linie. Pozostawione, zagruntowane wokół rysunku marginesy ułatwiają rysowanie, a wprowadzony tam materiał rysunkowy zostaje usunięty z gumą podczas pierwszej preparacji. Miejsce na marginesach można przeznaczyć również na przeprowadzenie prób z materiałami rysunkowymi. Na nich możemy sprawdzić siłę preparatu lub efekt zatłuszczenia. Podczas preparacji z farbą, przed wykonaniem odbitek usuwamy zbędny rysunek przez wyskrobanie, starcie papierem ściernym lub korektorem.
Powierzchnię kamienia, na której rysujemy należy chronić przed kurzem lub przypadkowym dotykaniem rękoma. Podczas wykonywania rysunku pod rękę należy podłożyć czysty, złożony wielokrotnie papier, filc lub oprzeć ja na przygotowanych podpórkach. Ważne jest, aby podczas dotykania nie spowodować "pocenia się kamienia", szczególnie gdy pracujemy w pomieszczeniu chłodniejszym. Może to spowodować przypadkowe zmiany w zatłuszczeniu. Niektóre technologie zalecają zwiększenie podatności kamienia na zatłuszczenie oprócz ałunownia, podgrzanie powierzchni lub do technik miękkich przemycie jej odpowiednim preparatem mydlanym woskowym lub przetarcie olejkiem terpentynowym. Wybraną przez siebie metodę należy dostosować do własnych potrzeb i uzyskania przewidywalnych efektów plastycznych.
Rysunek oglądany w ustawionym pod kątem lustrze lub odwrócony na papierze musimy przerysować na kamień. Jego kontury przerysowujemy na tzw. kalkę i kopiujemy przez papier, którego spód pokryty jest węglem, sangwiną lub inną substancją nie zawierającą tłuszczu. Suchy pigment nie zatłuszcza kamienia, łatwo daje się z niego usunąć. Rysunek wykonany nawet delikatnie twardym ołówkiem potrafi zostawić trwały ślad, czasami kłopotliwy do usunięcia.
Do wykonania rysunku płaszczyznowego używam czasami tłustej kalki maszynowej, czarnej lub niebieskiej. Należy pamiętać, że tak wprowadzona linia da się usunąć tylko przez wyskrobanie lub wypunktowanie igłą. Pozostawiona na kamieniu będzie nośnikiem dla farby. Nie wymywa się także w terpentynie. Także nie polecam wykonania rysunku konturowego na kalce technicznej, która w kontakcie ręka-kalka-kamień, dość łatwo zbiera wilgoć, na trwale odkształca się, uniemożliwiając kopiowanie precyzyjnych rysunków służących do sporządzania matryc w litografii wielobarwnej.
Osobiście, linearny rysunek kompozycji zawsze wykonuję na bardzo cienkich papierach lub bibule. Materiał przebitkowy na oddzielnej kartce umieszczam pod spodem. Kalkę przyklejam taśmą do zagumowanych marginesów, starając się, aby w każdym miejscu był jednakowo naciągnięty.
Rysunek przenoszę używając ostro zatemperowanych ołówków twardych (5-8 H) lub ołówkiem automatycznym 0,3 mm. Podczas przygotowywania matrycy do grafiki barwnej przerysowanie rysunku zaczynam od narysowania paserów. Umieszczone na gumie utrwalam metodą nacięć igłą i wtarcia w powstałą rysę farby graficznej. Bardzo cienkie pozostają aż do momentu zeszlifowania.
« poprzedni rozdział następny rozdział »
|
|
|
|