HOME  POLSKI
BIOGRAFIA
LITOGRAFIA   LINKI


• O Litografii      • Przedruk anastatyczny
• Kolor w grafice - wprowadzenie      • Kolor w grafice
• Świat barw      • Litografia czarno-biała
OBIEKTY  
DYDAKTYKA  
STUDIO WW  
KONTAKT  

PODRĘCZNIK LITOGRAFII CZARNO-BIAŁEJ

14. Rysunek negatywowy - tuszowy

Bardzo zbliżonym do asfaltu, ossa-sepii jest rysunek negatywowy wykonany na kamieniu pokrytym specjalnym tuszowym preparatem. Przygotowując podkład do mezzotinty na kamieniu musimy doprowadzić do zmian właściwości asfaltu syryjskiego. Asfalt prócz wyschnięcia musi być poddany działaniu światła w celu zgarbowania tj. utwardzenia. Używając preparatu tuszowego, rysunek możemy wykonać bez długiego czekania. Metoda uzyskiwania odpowiedniej jasności tonu polega na usunięciu materiału pokrywającego cienką warstwą wypukłości wygroszkowanej powierzchni. Kamień użyty do rysunku nie powinien być zbyt twardy i ciemny. Miększy i jaśniejszy pozwoli na łatwiejsze działania i kontrolę rysunku. Materiał, którym pokrywamy cienko kamień możemy wykonać sami z farby przedrukowej lub piórowej, tynktury, pokostu graficznego i gęstego tuszu litograficznego w proporcjach 1: 2 : 2 : 1. Całość dokładnie ucieramy, wydłużając olejkiem terpentynowym.

Kamień z zabezpieczonymi gumą marginesami pokrywamy równomiernie cienką warstwą przygotowanej farby nanosząc ją tamponem lub pędzlem. Dodatek terpentyny i higroskopijność kamienia powodują szybkie schnięcie farby na kamieniu. Po stwierdzeniu, że wprowadzona farba prawie się nie klei, całość dokładnie talkujemy lub gumujemy. Tak przygotowana płaszczyzna gotowa jest do rysowania. Przy użyciu skrobaków, igieł, noży usuwamy pokrywającą kamień farbę tuszową. Działając mocniej lub słabiej, odsłaniamy w różny sposób powierzchnię kamienia. Ponieważ farba zawiera w sobie duże ilości tuszu, wyskrobywanie należy wykonać bez dotykania powierzchni ręką. Izolując rękę od powierzchni unikniemy przegrzania farby tuszowej, która może kleić się i rozmazywać.

W przeciwieństwie do ossa-sepii rysowanie w farbie tuszowej wykonujemy bez moczenia kamienia. Po wykonaniu rysunku przystępujemy do dokładnego trawienia (najlepiej płaskim pędzlem), odsłoniętych miejsc, starając się nie spalić rysunku mocnym preparatem. W miejscach nienaruszonych warstwa farby tuszowej chroni kamień mocniej niż zwykły, nawet grubo położony tusz litograficzny. Jednak działając dłużej dość mocnym preparatem zauważymy, że powierzchnia zaczyna "przepuszczać" i następuje trawienie kamienia w miejscach nieskrobanych. Zjawisko to możemy wykorzystać do działań celowych i kontrolowanych. Postępując, jak przy wykonywaniu rysunku preparatem przetrawiamy chroniącą warstwę. Trawiąc wapień z farbą rozjaśniamy dane miejsce do odpowiedniej jasności. W przeciwieństwie do technik tuszowo-kredowych w metodzie tej można nie zmywać rysunku terpentyną, lecz nadać farbę do preparacji bezpośrednio na pokrywającą go farbę tuszową. Wzmocniona warstwa umożliwi dalsze trawienie i ewentualny retusz. Po preparacji zagumowany kamień z farbą odkładamy na następny dzień. Przed drukiem, jak zawsze, wymywamy terpentyną starą farbę i nadajemy nową, którą drukujemy.


Przykład działania na płaszczyźnie pokrytej farbą tuszową. Rysunek został wykonany wkładem noża do cięcia papieru. Skrobanie polega na odpowiednio mocnym usunięciu farby tuszowej z wygroszkowanej powierzchni kamienia. Zabieg skrobania przeprowadza się na suchej, zatalkowanej powierzchni. Rysowanie negatywowe jest bardzo podobne do wykonania mezzotinty na kamieniu. Po zakończeniu rysowania kamień należy spreparować mocniejszym kwasem uważając, aby nie przetrawić nie zadrażnionej powierzchni farby. Kolejne, mocniejszym preparatem trawienie wykonujemy po wzmocnieniu rysunku nadając czarną farbę na podkład farby tuszowej. Technika polecana dla niecierpliwych malarzy - litografów. Najpiękniejsze druki uzyskamy drukując na mocno moczonym papierze, podobnie jak ossa-sepię.


Rysunek negatywowy na płaszczyźnie wyszlifowanej kamienia zatłuszczonego tuszem litograficznym. Po nadaniu farbą piórową wykonano działania usuwania farby przez wyskrobywanie i trawienie mocnym preparatem. Ponieważ płaszczyzna kamienia nie jest wypolerowana, zatrzymuje częściowo farbę w zagłębieniach, umożliwiając uzyskanie także tonów jasnych. Skrobanie farby igłą, nożem oraz papierami ściernymi daje sporą gamę efektów rysunku negatywowego. Wprowadzając pędzlem preparat i utrzymując w jednym miejscu doprowadzamy do uszkodzenia warstwy farby i trawienia kamienia. Czynność tę należy wykonać na mokro, nie dopuszczając do powstania głębokich zatrawień, które niszczą powierzchnię kamienia. Metoda łatwa do wykonania i polecana przy opracowaniu podkładów.


Stopień uszkodzenia płaszczyzny kamienia podczas wykonywania rysunku negatywowego z przykładu XXXIV. Opracowana w ten sposób powierzchnia uniemożliwia wykonanie tzw. retuszu przez dorysowanie do płaszczyzny. Warto to wziąć to pod uwagę, zanim przeprowadzimy zdecydowany retusz rysunku. Zmniejszenie śladów uszkodzeń powierzchni uzyskamy nadając farbę małym wałkiem i drukując na mokro.




Technika rysunku negatywowego polegająca na działaniu w warstwie farby nadanej na powierzchnię zatłuszczonego kamienia. Metoda bardzo podobna do tej, opisanej w przykładzie XXXIV. Różnica polega na tym, że tu działamy nie ręką, lecz przykładając różne materiały posiadające fakturę i zbierające w miejscach przyłożenia część farby. Osłabiona warstwa farby będzie bardziej podatna na przetrawienie silnym preparatem. Zabieg odciskania możemy przeprowadzić na prasie, pod warunkiem, że użyte materiały nie są zbyt wypukłe. Tłoczenie ślizgowe możliwe jest tylko w ograniczonym zakresie wysokości na płaszczyźnie kamienia. Po zdjęciu materiałów fakturowanych trawimy całą powierzchnię kamienia lub jej części. W zależności od stopnia przetrawienia uzyskamy mniej lub bardziej kontrastowy rysunek (przykład XXXVI b.)

. «  poprzedni rozdział         następny rozdział  »




do gory



powrót
design & webmastering Daniel Zagórski